چکیده
در دهه گذشته گرایش به طراحی شهری- دانش هدایت تحولات شهری در جهت ارتقای کیفی- با اقبال فزاینده ای
در ایران روبه رو بوده است. طی این دوره، به رغم ابهام در جایگاه قانونی و متولی رسمی طراحی شهری در کشور،
دستگاه ها و سازمان های متعددی با عقد قراردادهای گوناگون مسوولیت تهیه انواع پروژه ها را به طراحان شهری واگذار کرده اند.
با وجود تعداد قابل توجهی از قراردادهایی که تاکنون در مورد پروژه های طراحی شهری منعقد شده است،
هنوز چارچوب مرجع یا الگوی عملیاتی همسانی برای تدوین ابزارهای گوناگون هدایت و کنترل توسعه کالبدی وجود ندارد
که کارفرمایان و طراحان بتوانند به طور نظام مند از آن استفاده کنند.
چنانچه قرار باشد استفاده از دانش طراحی شهری در جهت هدایت و کنترل کالبدی شهرهای کشور به صورت نهادینه درآید،
تهیه و پیشنهاد الگوهای عملیاتی جامع و متکی بر مطالعات نظری و تجارب اجرایی پشتیبان ضرورت تام می یابد.
هدف این مقاله ارایه الگویی عملیاتی برای استفاده در حوزه «طراحی شهری سیاست گذار»
و الگویی عملیاتی برای استفاده در حوزه «طراحی شهری طرح ریز» است.
الگوهای پیشنهادی به دو سطح میانی (تدوین چارچوب طراحی شهری برای پاره شهر یا ناحیه)
و خرد (تدوین طرح جامع سه بعدی برای سایت/ فضای شهری) اختصاص دارند.
برای تدوین الگوهای پیشنهادی، در وهله نخست «ویراست اول» الگوها، از طریق مطالعات گسترده نظری،
تهیه و پس از کاربرد آزمایشی در تعدادی از پروژه های اجرایی طی چند مرحله اصلاح و تکمیل شد
و نتایج در این مقاله ارایه می شود.طراحی شهری فرایندی است که به شکل‌دهی فیزیکی بافت‌های مختلف شهری و روستایی منجر می‌شود و با رویکرد ساختارگرایی به ایجاد اماکن متعدد می‌پردازد و طراحی ساختمان‌ها، فضاها و چشم اندازها را در برمی گیرد و نهایتاً جریانی را به راه می‌اندازد که به عمران و آبادی شهری کمک می‌کند.
